پوشیدن جوراب واریس بعد از عمل اسلیو معده با فشار ۱۸–۲۳ یا ۲۰–۳۰ میلی متر جیوه به مدت ۲ تا ۴ هفته توصیه میشود. این جورابها خطر DVT (لخته عمقی پا) و آمبولی ریه را کاهش میدهند. استفاده از آنها در کنار تحرک زودهنگام و تزریق ضد لخته (هپارین/انوکساپارین) ضروری است.
بیشتر بخوانید: بستن رگ اشتها
چرا جوراب واریس موضوع مهمی برای بیماران اسلیو است؟
جراحی اسلیو معده معمولا روی بیماران با BMI بالا انجام میشود؛ یعنی گروه در معرض خطر لخته خون. بعد از عمل:
- تحرک کمتر است.
- بدن آب کمی دارد.
- خون غلیظتر میشود.
- التهاب بعد جراحی وجود دارد.
به همین دلیل پزشکان همیشه جوراب واریس بعد از عمل اسلیو معده را تجویز میکنند تا جریان خون در پا حفظ شود و خطر آمبولی کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: کیا با دانه چیا لاغر شدن؟
جوراب واریس چیست و چگونه عمل میکند؟
جوراب فشار کنترل شدهای ایجاد میکند که:
- خون را از مچ پا به سمت قلب پمپ میکند.
- از تجمع خون در سیاهرگها جلوگیری میکند.
- مانع تشکیل لخته خطرناک میشود.
- اثر جوراب مانند پمپ عضلانی مصنوعی است.
بیشتر بخوانید: ضعف بعد از عمل اسلیو معده
خطرات عدم استفاده از جوراب بعد از عمل اسلیو
| عارضه | اهمیت |
| لخته عمقی پا (DVT) | شایعترین و بسیار جدی |
| آمبولی ریه | میتواند کشنده باشد |
| ورم ساق و مچ پا | نشانه اختلال گردش خون |
| درد و التهاب پا | کاهش کیفیت زندگی بیمار |
۵۰٪ بیماران DVT، علائم اولیه ندارند؛ یعنی لخته میتواند بیعلامت و ناگهانی باشد.
چرا بیماران چاقی بیشتر در معرض لخته قرار دارند؟
بیماری چاقی باعث:
- فشار بیشتر روی وریدهای پا
- کاهش اکسیژن رسانی
- التهاب مزمن بدن
- غلظت بالاتر خون
همچنین داروهای بیهوشی حرکات روده و پاها را کاهش میدهند و در نهایت گردش خون کند میشود.
بیشتر بخوانید: آب کرفس برای لاغری
انواع جوراب مناسب برای بیماران اسلیو
از نظر فشار
| کلاس | فشار | مناسب برای |
| ضد آمبولی | 18–23 mmHg | دوران بستری + بعد از عمل |
| کلاس 1 | 20–30 mmHg | افراد با ریسک بالاتر |
| کلاس 2 | 30–40 mmHg | فقط با نظر جراح |
برای اکثریت بیماران اسلیوی:
جوراب ضد آمبولی ۲۰–۳۰ mmHg بهترین گزینه است.
از نظر ارتفاع:
- تا زیر زانو؛ رایجترین انتخاب
- تا ران؛ در BMI بسیار بالا یا واریس شدید
بیشتر بخوانید: بهترین زمان خوردن انگور برای لاغری
چه زمانی باید استفاده از جوراب واریس بعد از عمل اسلیو معده را شروع کنیم؟
- معمولا بلافاصله پس از جراحی
- حین بستری و هنگام ترخیص
- در خانه تا زمان تحرک کافی
مدت زمان لازم برای استفاده
- معمولا: ۲ تا ۴ هفته
اما در شرایط زیر تا ۶ هفته:
- BMI خیلی بالا
- کم تحرکی
- سابقه لخته
- سفر طولانی در ۶ هفته اول
پزشک بر اساس ریسک فردی، مدت دقیق را تعیین میکند.
بیشتر بخوانید: علت بازگشت وزن بعد از اسلیو معده
آیا شبها هم باید جوراب را بپوشیم؟
بله تا هفته اول. بعد از هفته اول فقط روزها، مگر اینکه پزشک خلاف آن بگوید.
نحوه صحیح پوشیدن جوراب
- پوشیدن صبحها قبل از ورم پا.
- جلوگیری از تا خوردن لبه جوراب روی پوست.
- پاها خشک و خنک باشند.
- هر ۱ روز شستشو با آب سرد و صابون ملایم
- هنگام پوشیدن کشش یکنواخت ایجاد شود.
اگر پا سردتر یا خیلی دردناک شد، فورا با پزشک تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: قهوه برای لاغری
سایز بندی جوراب؛ نکتهای مهم
برای انتخاب سایز باید اندازهگیری شود:
۱) دور مچ پا
۲) دور ساق پا
۳) قد پا (از پاشنه تا زیر زانو/بالای ران)
جوراب تنگ منجر به خطر کاهش خونرسانی میشود.
جوراب گشاد نیز بی اثر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: ریزهخواری بعد از عمل لاغری اسلیو معده
چه کسانی بیشتر به این جوراب نیاز دارند؟
| عامل خطر | توضیح |
| BMI بالا | در جراحی چاقی رایج است |
| سن > ۴۰ سال | افزایش احتمال DVT |
| سیگار | افزایش غلظت خون |
| سابقه خانوادگی لخته | ژنتیکی و خطرناک |
| بیتحرکی طولانی | بستری یا سفر طولانی |
نقش تحرک و آب کافی بعد از اسلیو
جوراب تنها راه پیشگیری نیست دیگر موارد کمک کننده به شرح زیر است:
- تحرک زود هنگام: هر ۱ ساعت ۵ دقیقه پیادهروی
- مایعات کافی: حداقل ۶–۸ لیوان در روز
- تمرینات مچ پا: پمپاژ خون در پاها
بیشتر بخوانید: طریقه مصرف چای ماچا برای لاغری
آیا جوراب واریس بعد از عمل اسلیو معده میتواند جای تزریق ضد لخته را بگیرد؟
خیر؛ جوراب فقط خطر را کم میکند و جایگزین هپارین و انوکساپارین نیست. هر دو روش باید در کنار هم بعد از اسلیو معده انجام شوند.
نکات طلایی برای بیماران اسلیو
- هنگام خواب پاها را کمی بالاتر قرار دهید.
- از نشستن پا روی پا پرهیز کنید.
جوراب را هر روز بررسی کنید که علائمی از جمله قرمزی، تاول یا درد نداشته باشد. وجود هر یک از این موارد نشانه انتخاب سایز نامناسب جوراب بعد از بای پس معده یا اسلیو است.
سوالات متداول
چرا بعد از عمل اسلیو باید جوراب واریس بپوشیم؟
بعد از اسلیو به دلیل کم تحرکی، التهاب جراحی و غلیظتر شدن خون، خطر تشکیل لخته در رگهای پا افزایش مییابد. جوراب واریس با بهبود جریان خون از مچ به سمت قلب، مانع تجمع خون و ایجاد لخته میشود و از آمبولی ریه پیشگیری میکند.
جوراب واریس دقیقا از چه چیزی پیشگیری میکند؟
پیشگیری از:
- DVT : لخته عمقی پا
- حرکت لخته به سمت ریه: آمبولی ریه
که میتواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.
تا چه مدت باید جوراب واریس بعد از عمل اسلیو استفاده کنم؟
- بهطور معمول: ۲ تا ۴ هفته پس از عمل
- در افراد با ریسک بالاتر: تا ۶ هفته
(بر اساس نظر پزشک)
کدام نوع جوراب واریس برای بیماران اسلیوی مناسبتر است؟
بهترین انتخاب:
- جوراب ضد آمبولی یا جوراب کلاس ۱ با فشار ۱۸–۲۳ یا ۲۰–۳۰ mmHg
- مدل تا زیر زانو برای بیشتر بیماران کافی است مگر در افراد با BMI بسیار بالا.
آیا شبها هم باید جوراب واریس را بپوشم؟
- بله، در هفته اول شبانه روزی.
- بعد از هفته اول: معمولا فقط در روزها.
(مگر اینکه پزشک بگوید ادامه دهید)
اگر جوراب باعث درد یا فشار زیاد شد چه کار باید کرد؟
این حالت معمولا به معنی سایز نامناسب یا پوشیدن اشتباه است. سریعا جوراب را درآورید و با پزشک درباره سایز یا نوع مناسب مشورت کنید. درد نباید ادامه دار باشد.
آیا جوراب واریس میتواند جای تزریق ضد لخته را بگیرد؟
خیر جوراب فقط مکمل است. تزریق ضد لخته مثل انوکساپارین یا هپارین معمولا ۱۰ تا ۱۴ روز باید انجام شود.
سایز مناسب جوراب واریس را چطور انتخاب کنم؟
با اندازهگیری دقیق:
۱) دور مچ پا
۲) دور ساق پا
۳) طول از پاشنه تا زیر زانو یا بالای ران
هرگز بدون سایزبندی خرید نکنید؛ جوراب تنگ فشار بیش از حد وارد میکند.
آیا بدون جوراب واریس احتمال لخته خون بعد از اسلیو زیاد میشود؟
بله. چاقی، جراحی و کم تحرکی یعنی بالاترین ریسک لخته خون. جوراب نقش بسیار مهمی در جلوگیری از DVT دارد.
چند ساعت بعد از عمل باید جوراب را بپوشم؟
معمولا بلافاصله پس از بیداری از بیهوشی در بیمارستان و تا زمان ترخیص و بعد از آن نیز ادامه مییابد.
تفاوت جوراب ضد آمبولی با جوراب واریس معمولی چیست؟
ضد آمبولی مخصوص دوران بستری و بعد جراحی است
- فشار کنترل شده و استاندارد پزشکی دارد.
- برای پیشگیری از لخته خون طراحی شده است.
درحالی که جوراب واریس معمولی بیشتر برای وریدهای برجسته و واریس مزمن استفاده میشود.
در طول پرواز یا سفر بعد از عمل اسلیو باید جوراب بپوشم؟
بله حتما سفرهای طولانی خطر DVT را افزایش میدهند. همراه با جوراب هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه چند قدم راه بروید و مایعات کافی مصرف کنید.
اگر ساق پا ورم کند، جوراب را باید بیشتر پوشید یا کمتر؟
ورم معمولا نشانه تجمع خون و نیاز به فشار مناسب است. پس پوشیدن را ادامه دهید؛ اما اگر ورم همراه با درد شدید یا قرمزی باشد، بررسی فوری پزشک لازم است.
آیا افراد لاغر هم بعد از اسلیو باید جوراب بپوشند؟
بله. ریسک لخته فقط به وزن نیست؛ بیتحرکی، داروها و جراحی همچنان خطرساز هستند.
مدت زمان پوشیدن جوراب بعد از بای پس و اسلیو تفاوت دارد؟
در بای پس معده معمولا ریسک بالاتر است و ممکن است پزشک مدت طولانیتری توصیه کند. اما اصول مراقبتی مشابه هستند.
