سندروم دامپینگ بعد از جراحی بای پس معده زمانی رخ می‌دهد که مواد غذایی هضم نشده مستقیماً از معده در روده کوچکتان تخلیه شوند. دو نوع سندروم دامپینگ وجود دارند که عبارتند از سندروم دامپینگ زودرس و سندروم دامپینگ دیررس. نوع زودرس، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از صرف غذا رخ می‌دهد. سندروم دیررس نیز ۱ تا ۳ ساعت پس از صرف غذا اتفاق می‌افتد. هر یک از این سندروم‌ها علائم متفاوتی دارند.
علت سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری چیست؟
علت سندروم دامپینگ زودرس توده غذایی است که در اولین مرحله هضم غذا در روده کوچکتان تخلیه می‌شود. این توده غذا بیش از حد برای روده غلیظ است و باعث آزادسازی هورمون‌های روده می‌شود. بدن شما با انتقال مایع در حال گردش در جریان خونتان به درون روده واکنش نشان می‌دهد. در نتیجه، روده شما پرتر می‌شود و نفخ می‌کند. معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد اسهال رخ می‌دهد. علاوه بر این، روده شما مواد خاصی منتشر می‌کند که بر ضربان قلب و فشارخونتان تأثیر می‌گذارد و عامل تعداد زیادی از علائم دامپینگ زودرس است. این امر منجر به منگی یا حتی غش می‌شود.
کاهش میزان قند خون (کاهش واکنشی قند خون (هیپوگلیسمی واکنشی)) دلیل وقوع دامپینگ دیررس است. هیپوگلیسمی واکنشی به معنای قند خون پایین است که یک تا سه ساعت پس از افزایش بسیار زیاد انسولین رخ می‌دهد. اگر وعده غذایی‌تان سرشار از نشاسته و قند باشد، احتمال ابتلای شما به سندروم دامپینگ بیشتر است. منظور از قند هم فروکتوز و هم قند خوراکی (ساکاروز) است. انسولین تا سطح زیادی افزایش‌یافته و سپس قند خونتان را تا سطح بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
چه کسانی در معرض خطر آن قرار دارند؟
تقریباً نیمی از افرادی که به هر دلیلی بخشی از معده آنها برداشته شده است دچار سندروم دامپینگ می‌شوند.
آیا سندروم دامپینگ خطرناک است؟
اگر سندروم دامپینگ به ناگاه سراغ شما بیاید، شرایط بسیار ترسناک می‌شود. اما خبر خوب این است که این عارضه به‌هیچ‌وجه جانتان را تهدید نمی‌کند. تعداد زیادی از بیماران می‌توانند مواد غذایی یا رفتارهایی که احتمال ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش می‌دهد – مانند پرخوری، غذا خوردن سریع، نوشیدن مایعات همراه با وعده‌های غذایی و خوردن غذاهای بسیار چرب یا بسیار شیرین – را شناسایی کرده و از آنها اجتناب کنند.
اگر فکر می‌کنید دچار سندروم دامپینگ هستید، توصیه می‌کنیم علائمتان را با تیم مراقبت جراحی لاغری‌تان در میان بگذارید. احتمال کمی دارد که این علائم حاکی از مشکل مهمی باشند اما ما می‌خواهیم مطمئن شویم که روند کاهش وزنتان بدون دردسر ادامه پیدا می‌کند.
علائم سندروم دامپینگ چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به این بیماری، سندروم دامپینگ زودرس دارند. از جمله علائم این نوع عبارتند از:
- نفخ
- تعریق
- درد یا گرفتگی شکم
- حالت تهوع
- برافروختگی چهره
- صدای قاروقور معده
- تمایل به درازکشیدن پس از صرف غذا
- تپش قلب و ضربان قلب سریع
- سرگیجه یا احساس ضعف
- اسهال
- احساس پُری پس از صرف یک لقمه کوچک
از هر چهار نفر، یک نفر دارای علائم سندروم دامپینگ دیررس است. این علائم عبارتند از:
- تپش قلب
- تعریق
- برافروختگی
- گیجی
- خستگی
- پرخاشگری
- لرزش
- ضعف
نحوه تشخیص سندروم دامپینگ
تیم مراقبت و درمان شما بر اساس علائم و زمان وقوع سندروم دامپینگ، نوع آن را تشخیص می‌دهند. به پزشکتان بگویید که کدام مواد غذایی و مایعات منجر به بروز علائم می‌شوند. همچنین شاید لازم باشد تا آزمایش تحمل گلوکز یا تست تنفس هیدروژن بدهید تا پزشکتان بتواند نوع سندرومتان را تشخیص دهد.
درمان سندروم دامپینگ چگونه است؟
درمان اصلی سندروم دامپینگ تغییر رژیم غذایی‌تان است. این موارد عبارتند از:
- حداقل تا ۳۰ دقیقه پس از صرف غذا مایعات ننوشید.
- کالری مصرفی روزانه خود را به شش وعده غذایی کوچک تقسیم کنید.
- پس از صرف غذا سی دقیقه دراز بکشید تا علائم را کنترل کنید.
- کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل را انتخاب کنید.
- از مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ساده مانند مواد غذایی تهیه شده با آرد سفید یا شکر اجتناب کنید.
- به وعده‌های غذایی‌تان پروتئین و چربی بیشتری اضافه کنید.
- اگر مصرف مواد لبنی اذیتتان می‌کند، آنها را مصرف نکنید. راهکار دیگر این است که با افزایش غلظت مواد غذایی‌تان، روند تخلیه معده را آهسته‌تر سازید. پزشک شما افزودن ۱۵ گرم صمغ گوار یا ژلاتین گیاهی به هر وعده غذایی را توصیه می‌کند اما تعداد زیادی از مردم تحمل این افزودنی‌ها در مواد غذایی‌شان را ندارند.
- اگر تغییر رژیم غذایی جواب نمی‌دهد، پزشکتان داروهای آهسته رهِش تجویز می‌کند. در موارد نادر، ممکن است این داروها کمی سودمند باشند، اما اغلب نتیجه نمی‌دهند. در موارد سندروم دامپینگ حاد، ممکن است پزشکتان تغذیه لوله‌ای یا انجام جراحی اصلاحی را توصیه کند.
- چون سندرم دامپینگ می‌تواند محدودیت در مصرف مواد غذایی ایجاد کند؛ به محض مشاهده اولین علائم با پزشکتان مشورت نمایید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صادق است با پزشکتان تماس بگیرید:
- علائم و نشانه‌هایی دارید که ممکن است به دلیل سندروم دامپینگ باشد حتی اگر عمل جراحی انجام نداده‌اید.
- تغییر در رژیم غذایی به‌هیچ‌وجه علائم را کاهش نمی‌دهد.
- به دلیل سندروم دامپینگ وزن زیادی کم کرده‌اید.
- ممکن است پزشکتان شما را به متخصص تغذیه ارجاع دهد تا برای ایجاد برنامه غذایی به شما کمک کند.
دامپینگ زودرس در مقابل دامپینگ دیررس
در واقع دو نوع سندرم دامپینگ وجود دارند که هر یک از آنها نتیجه واکنش‌های بدنتان پس از مصرف وعده غذایی است. سندروم دامپینگ به دو گروه دامپینگ زودرس و دامپینگ دیررس طبقه‌بندی می‌شود و هر یک از آنها در یک مرحله خاص هضم غذایتان رخ می‌دهند. ممکن است بعضی از بیماران هم دامپینگ زودرس و هم دامپینگ دیررس را تجربه کنند اما اغلب می‌بینیم که بیماران به یکی از این دو نوع دامپینگ مبتلا هستند.
- سندروم دامپینگ زودرس معمولا ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از صرف غذا رخ می‌دهد. در این حالت، غذا از معده می‌گذرد و وارد روده کوچک می‌شود و به دنبال آن مایعات با سرعت از معده خارج می‌شوند. در دامپینگ زودرس دچار گرفتگی شکم، نفخ، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه یا عرق سرد می‌شوید.
- دامپینگ دیررس دو تا سه ساعت پس از صرف وعده غذایی رخ می‌دهد. ممکن است دچار افت قند خون، عرق سرد، سرگیجه، ضعف یا ضربان قلب نامنظم شوید. این امر در نتیجه ورود سریع قند به مسیر گوارشی رخ می‌دهد. واکنش بدن شما تولید انسولین است و در نتیجه قند خونتان سریعاً کاهش پیدا می‌کند.
جلوگیری از سندروم دامپینگ
قانونی که به همه افرادی که جراحی لاغری انجام داده‌اند توصیه می‌کنیم این است که همراه با وعده‌های غذایی‌شان هیچ چیزی ننوشند. یکی از دلایل این امر کاهش سرعت تخلیه محتویات معده است. تخلیه سریع یکی از مهم‌ترین علل سندروم دامپینگ است؛ بنابراین بهتر است تا ۴۵ دقیقه قبل و بعد از صرف غذا از نوشیدن مایعات اجتناب کنید.
نکته دیگر که در اجتناب از دامپینگ به شما کمک می‌کند این است که در وعده‌های غذایی یا میان وعده‌هایتان پروتئین بگنجانید. متعادل‌سازی جذب کربوهیدرات با پروتئین، از افزایش قند خون که باعث کاهش ناگهانی قند خون می‌شود جلوگیری می‌کند. همچنین مصرف میزان پروتئین توصیه شده به‌صورت روزانه برای شما حیاتی است.
به جای وعده‌های غذایی بزرگ بر روی وعده‌های غذایی کوچک تمرکز کنید که زمانی که مسئله سندروم دامپینگ به میان می‌آید، تفاوت زیادی ایجاد می‌کنند. ازآنجایی‌که فضای معده کم است، ورود غذای بسیار زیاد به آن منجر به تخلیه سریع معده یا درد معده و استفراغ می‌شود. علاوه بر این، پرشدن بیش از حد کیسه معده موجب کشیده شدن خود کیسه معده یا سوراخ شدن آن می‌شود.
در نهایت، اگرچه سندروم دامپینگ در بیمارانی که اسلیو معده یا دئودنال سوئیچ (جراحی انحراف بیلیو پانکراتیک) انجام داده‌اند نیز رخ می‌دهد اما بروز آن در این افراد بسیار کمتر است. ریسک سندروم دامپینگ به‌تنهایی دلیلی برای انتخاب یک عمل جراحی نسبت به عمل دیگر نیست، بنابراین فرصت خواهید داشت تا با مشاورتان درباره مزایا و معایب عمل صحبت کنید.
