به دلیل روابط درهم‌تنیده و تغییرات زیادی که در جراحی لاغری رخ می‌دهد، بدن کاملاً تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. در این مقاله با هدف بررسی رابطه جراحی لاغری و مشکلات تیروئید، اثر جراحی لاغری در رفع مشکلات تیروئید، تاثیر مشکلات تیروئید بر عمل لاغری و مشکلات احتمالی تیروئید پس از جراحی بای‌پس و اسلیو مورد پررسی قرار گرفته است.
منظور از مشکلات تیروئید چیست؟
غده تیروئید نقش پررنگی در عملکرد بدن انسان ایفا می‌کند. هورمون‌های تیروئید نقش مهمی در تنظیم وظایف مختلف بدن انسان ازجمله سرعت سوخت‌وساز، رشد مغز، فرایند گوارش و قدرت استخوانی ایفا می‌کنند.
ثابت شده است که در نتیجه عدم ترشح کافی هورمون به‌وسیله غده تیروئید، افزایش وزن رخ می‌دهد. بین غده تیروئید، هیپوفیز، غدد فوق‌کلیوی و پانکراس، انسولین و گلوکاگون (هورمون قند افزا) چرخه پیچیده‌ای از تعامل و بازخورد وجود دارد که نقش پررنگی در چاقی دارند. بنابراین کم کاری تیروئید باعث چاقی میشود.
وظیفه غده تیروئید چیست؟
برای سلامت و تندرستی کلی شما عملکرد درست تیروئید اهمیت بسزایی دارد. این غده هورمون‌هایی ترشح می‌کند که به روش‌های مختلف بر بدن انسان تأثیر می‌گذارند؛ مانند:
- تنظیم ضربان قلب
- دمای بدن
- برخورداری از پوست سالم‌تر
- سوخت‌وساز بدنتان
غده تیروئید چه تأثیری بر روی وزنتان دارد؟
زمانی که پای مشکلات تیروئیدی به میان می‌آید، این غده می‌تواند پرکار (پرکاری تیروئید) یا کم‌کار (کم‌کاری تیروئید) باشد. این بدان معناست که تیروئید مقدار ناکافی هورمون ترشح می‌کند که منجر به بروز علایم متفاوتی میشود.
ازآنجایی‌که تیروئید سطح هورمون‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، تعداد زیادی از افرادی که دچار کم‌کاری یا پرکاری تیروئید هستند با مشکلات کاهش وزن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. درواقع، بسیاری از افراد علی‌رغم ورزش و رژیم غذایی برای کاهش وزن دردسر دارند.
علاوه بر افزایش بی‌دلیل وزن، علایم این اختلال عبارتند از:
- پوست خشک
- موی خشک
- ریزش مو
- افسردگی
- یبوست
- ضربان قلب آهسته
- خستگی
اگر دچار هر یک از این علایم هشداردهنده هستید، توصیه میشود به پزشکتان مراجعه کنید. آنها می‌توانند با انجام چند آزمایش خون مشکل را شناسایی کنند.
مشکلات احتمالی تیروئید پس از جراحی بای‌پس
یکی از عوارض جانبی متداول جراحی بای‌پس جذب ضعیف است. انواع مختلف جراحی‌های لاغری بر میزان جذب دارو تأثیر متفاوتی می‌گذارند. نحوه جذب داروهای مسکن پس از جراحی بای‌پس این مسئله را ثابت کرده است.
در جراحی اسلیو معده نسبت به عمل جراحی بای‌پس Roux en Y سوء جذب دارویی کمتری رخ می‌دهد.
- حرکات رود کند شده و این امر بر نحوه جذب دارو تأثیر می‌گذارد
- به دلیل اندازه کوچک‌تر معده مایعات کمتری برای حل دارو وجود دارند
- تغییر در اسیدی بودن معده نحوه جذب دارو را تغییر می‌دهد
- سطح کوچک‌تر معده به معنای وجود ناحیه کوچک‌تر برای جذب دارو است
- به دلیل کوتاه‌تر شدن روده، دارو فرصت کمتری برای جذب دارد
انواع مشکلات تیروئید
به‌منظور درک بهتر نحوه اثرگذاری جراحی لاغری بر عملکرد تیروئید، باید یک عامل مهم در اختلال عملکرد تیروئید را بشناسیم. یک بیماری خودایمنی با نام هاشی‌موتو که در آن بافت تیروئید تخریب میشود و این بافت دیگر قابل‌برگشت نیست. افراد مبتلا به این بیماری باید برای عملکرد درست تیروئید همیشه دارو مصرف کنند.
به طور معمول بیمارانی که به دلیل عدم تعادل متابولیک دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند، پس از جراحی لاغری و کاهش وزن، بهبود عملکرد تیروئید را تجربه می‌کنند.
جراحی لاغری چگونه باعث بهبود عملکرد تیروئید میشود؟
در بدن انسان هورمون‌ها همه کار را انجام نمی‌دهند. هورمون‌ها بر یکدیگر تأثیر گذاشته و یکدیگر را متعادل می‌کنند. زمانی که یکی از هورمون‌ها متعادل نیست، سایر هورمون‌ها از طریق افزایش یا کاهش، اختلال عملکرد متابولیک را جبران می‌کنند.
این رابطه متقابل بین هورمون‌ها منجر به چاقی شده و به نوبه خود اختلال متابولیک و عدم توازن هورمونی را تشدید می‌کند. هدف جراحی لاغری فراهم ساختن امکان کاهش وزن از طریق ایجاد محدودیت غذایی یا از طریق ایجاد سوء جذب به‌منظور اصلاح مشکلات متابولیکی مرتبط با چاقی مرضی است.
درباره ارتباط بین سطح هورمون تیروئید، مقاومت به انسولین و شاخص توده بدنی پژوهش خوبی انجام‌شده است. پژوهش‌های متعدد تغییرات هورمونی پس از جراحی لاغری ازجمله بهبود عملکرد تیروئید را اثبات کرده‌اند.
نحوه جلوگیری از عوارض تیروئید
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در بیماران چاق مبتلا به کم‌کاری تیروئید، پس از جراحی لاغری نیاز به مصرف داروهای جایگزین تیروئید کاهش پیدا می‌کند.
بااین‌حال، در بیماران مبتلا به خودایمنی (هاشی‌موتو) جذب ناکافی دارو منجر به اختلال عملکرد تیروئید و عوارض جانبی مربوط میشود.
درحالی‌که انتظار می‌رود جراحی بای‌پس اثرات جانبی داشته باشد؛ اما نظارت دقیق و کافی بر تغییرات هورمونی تیروئید پس از جراحی لاغری ضروری است تا بین اثرات و عوارض معمول و عوارض بسیار مهم تمایز ایجاد شود. مثلاً پس از جراحی لاغری ریزش مو یکی از علایم شایع کم‌کاری تیروئید است.
پس از جراحی لاغری اطمینان از عملکرد درست تیروئید کاری فراتر از تعیین دارو است. گرچه باید توجه داشت که ریسک‌های بسیار مهم جراحی بای‌پس ازجمله سوءتغذیه اهمیت بسیار زیادی دارند و کمبود ریزمغذی‌ها یکی از اثرات جانبی متداول عمل‌های جراحی کاهش وزن محسوب میشود.
بنابراین، دسترسی به ویتامین‌ها و مواد غذایی جایگزین پس از جراحی بای‌پس اهمیت بسیار زیادی دارد. ویتامین‌های خاص جراحی لاغری به نحوی تولید شده‌اند که نیازهای تغذیه‌ای بیمارانی که جراحی بای‌پس را انجام داده‌اند را برآورده سازند.
آیا افراد مبتلا به مشکلات تیروئیدی می‌توانند جراحی لاغری انجام دهند؟
افرادی که دچار مشکلات تیروئیدی هستند نیز می‌توانند جراحی لاغری انجام دهند. درواقع، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که جراحی کاهش وزن می‌تواند به بهبود عملکرد تیروئید افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید کمک کند.
پژوهش انجام‌شده در سال 2017 نشان می‌دهد که جراحی لاغری همراه با تجویز هورمون می‌تواند به طور موفقیت‌آمیز شاخص توده بدنی را کاهش دهد. در این آزمایش خاص، 93 فرد مبتلا به کم‌کاری تیروئید تحت عمل جراحی لاغری قرار گرفتند و برای 83 نفر از شرکت‌کنندگان داروهای هورمونی تیروئید تجویز شد. همه این افراد پس از یک سال به دوز کمتری از دارو نیاز داشتند و 2/13 درصد از آنها دیگر به داروهای جایگزینی هورمون نیاز نداشتند.
در حال حاضر پژوهش‌های بیشتری در دست انجام هستند که درباره انواع مختلف جراحی‌های لاغری اطلاعات بیشتری ارائه می‌دهند. هدف از این پژوهش‌ها تأیید این مسئله است که آیا عمل‌های جراحی مختلف نتایج متفاوتی برای بیماران چاق به همراه دارند یا خیر.
تأثیر هیجانی مشکلات تیروئیدی
ازآنجایی‌که مسئولیت تنظیم هورمون‌ها بر عهده غده تیروئید است، بیماران مبتلا به مشکلات تیروئیدی معمولاً تغییرات خلق‌وخو و سطح انرژی را تجربه می‌کنند. لازم است تا پیش از انجام جراحی لاغری به‌خوبی این مشکلات را درک کنید.
انجام عمل جراحی لاغری یک رویداد احساسی بسیار مهم محسوب میشود، بنابراین باید مطمئن شوید که از پس تغییر سبک زندگی پس از جراحی برمی‌آیید و در صورت لزوم کمک حرفه‌ای دریافت کنید.
درمان تیروئید با جراحی لاغری
برای مدیریت داروی بیمارانی که تحت جراحی لاغری انجام گرفته‌اند هیچ دستورالعمل شفافی وجود ندارد. هر بیمار باید به طور مجزا موردتوجه قرار گیرد. اغلب دوز دارو به وزن فرد بستگی دارد. پس از جراحی لاغری بیشتر بیماران به‌سرعت وزن کم می‌کنند و باید دوز داروهایشان را تغییر دهند.
یکی دیگر از دلایل تغییر دوز یا قطع مصرف دارو این است که جراحی لاغری منجر به درمان بیماری‌های مزمنی میشود که پیش از جراحی از آنها رنج می‌بردید. باید زیر نظر پزشک و بر اساس وضعیت سلامتتان داروها را تغییر داده یا مصرف آنها را متوقف کنید.
