لاپاراسکوپی یا لاپاروسکوپی (Laparoscopy) نوعی عمل جراحی است که جراح را قادر می‌سازد تا بدون ایجاد برش‌های بزرگ در پوست، به داخل شکم و لگن دسترسی پیدا کند.
عمل جراحی لاپاراسکوپی به‌عنوان جراحی سطحی یا جراحی غیرتهاجمی نیز شناخته می‌شود.
در طول لاپاروسکوپی از ایجاد برش‌های بزرگ اجتناب می‌شود زیرا جراح لاپاراسکوپی از ابزاری بانام لاپاراسکوپ استفاده می‌کند. لاپاراسکوپ لوله باریک مجهز به منبع نور و دوربین است که تصاویر را از داخل شکم یا لگن به مانیتور منتقل می‌کند.
برخی از مزایای لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز عبارتند از:
- بستری کوتاه‌مدت در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر.
- درد و خونریزی کمتر پس از جراحی.
- ایجاد جای زخم کمتر.
کاربرد لاپاراسکوپی چیست؟
معمولاً از روش لاپاراسکوپی برای کمک به تشخیص طیف گسترده‌ای از بیماری‌های درون شکم یا لگن استفاده می‌شود. همچنین، می‌توان برای انجام عمل‌های جراحی مانند برداشتن عضو آسیب‌دیده یا عضو بیمار یا بافت‌برداری برای آزمایش‌های بیشتر (بیوپسی) از جراحی لاپاراسکوپی استفاده کرد. در کلینیک اسلیم بیوتی، برای بسیاری از موارد مانند انواع جراحی لاغری و برخی جراحی‌های درمانی از روش لاپاراسکوپی استفاده می‌شود.
عمدتاً در موارد زیر از لاپاراسکوپی استفاده می‌شود:
- تشخیص امراض زنانه – بررسی و درمان شرایط اثرگذار بر دستگاه تولیدمثل زنان.
- بررسی معده و روده و بیماری‌های آنها – بررسی و درمان شرایط اثرگذار بر دستگاه گوارش.
- بررسی بیماری‌های مربوط به دستگاه ادراری و تناسلی – بررسی و درمان شرایط اثرگذار بر دستگاه ادراری.
لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود بنابراین در طول عمل هیچ دردی احساس نمی‌شود.
در طول عمل، متخصص لاپاراسکوپی یک یا چند برش کوچک بر روی شکم ایجاد می‌کند. این برش‌ها جراح را قادر می‌سازند تا لاپاراسکوپ، ابزار جراحی کوچک و لوله‌ای برای پمپاژ گاز به داخل شکم را وارد بدن کند. این لوله به جراح کمک می‌کند تا دید واضح‌تری پیدا کند و راحت‌تر عمل را انجام دهد.
پس از عمل، گاز از شکم فرد تخلیه می‌شود، زخم‌ها با بخیه بسته می‌شوند و بر روی زخم‌ها پانسمان گذاشته می‌شود. اغلب بیمار می‌تواند در همان روز انجام جراحی لاپاراسکوپی به خانه بازگردد، اگرچه ممکن است لازم باشد یک‌شب در بیمارستان بستری شود.
عوارض لاپاراسکوپی چیست؟ آیا این روش ایمن است؟
عوارض جزئی
بر اساس نتایج تحقیقات، از هر ۱۰۰ مورد جراحی لاپاراسکوپی، ۱ یا ۲ مورد دچار عوارض جزئی می‌شوند، این عوارض عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی و کبودی خفیف در پیرامون محل برش
- حالت تهوع و استفراغ
عوارض جدی
برآورد شده است که از هر هزار مورد لاپاراسکوپی، یک مورد دچار عوارض جدی می‌شود. این عوارض جدی عبارتند از:
- آسیب به عضو مانند روده یا مثانه که منجر به ازکارافتادگی عملکرد عضو می‌شود.
- آسیب به شریان اصلی
- عوارض ناشی از استفاده از گاز دی‌اکسید کربن در طول جراحی لاپاراسکوپی مانند ورود حباب‌های گاز به رگ‌ها یا شریان‌ها.
- واکنش آلرژیک جدی به بیهوشی عمومی.
- ایجاد لخته خون در رگ معمولاً یکی از پاها (ترومبوز وریدی عمقی) که باعث مسدود شدن جریان خون یکی از رگ‌های خونی در ریه می‌شود (آمبولی ریه)
اغلب برای درمان این عوارض جدی به عمل جراحی دیگری نیاز است.
چه زمانی از لاپاراسکوپی استفاده می‌شود؟
عمدتا کاربرد لاپاروسکوپی برای تشخیص یا درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها است. در طول عمل، ابزار و ادوات کوچک جراحی از طریق شکاف‌های کوچک وارد بدن می‌شوند. به این صورت جراح متخصص لاپاراسکوپی می‌تواند جراحی را انجام دهد.
لاپاراسکوپی تشخیصی
می‌توان با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند سونوگرافی، تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام‌آرآی) بیماری‌ها را تشخیص داد. هرچند، گاهی اوقات تنها راه برای تأیید تشخیص، بررسی مستقیم بخش آسیب‌دیده بدن با استفاده از لاپاراسکوپ است.
اکنون عموماً برای تشخیص بیماری‌های مختلف و بررسی علائم خاص روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود. برای مثال، از لاپاروسکوپی برای موارد زیر استفاده می‌شود:
- بیماری‌های التهابی لگن (PID) – عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی فوقانی زنان ازجمله رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها
- اندومتریوزیس – که در آن بخش کوچکی از پوشش رحم (غشای داخلی رحم) در خارج از رحم رشد می‌کند.
- حاملگی خارج از رحم – بارداری در خارج از رحم
- کیست تخمدان – کیسه‌های پر از مایع که روی تخمدان زنان رشد می‌کنند.
- فیبرم – تومورهای غیر سرطانی که در داخل یا پیرامون رحم رشد می‌کنند.
- ناباروری زنان
- عدم نزول بیضه – شرایط رایج در کودکان که در آن نوزاد پسر بدون یک یا هر دو بیضه در درون کیسه بیضه متولد می‌شود.
- آپاندیسیت – تورم دردناک آپاندیس (کیسه کوچک متصل به روده بزرگ)
- درد لگنی و درد شکمی غیرقابل توضیح
همچنین برای تشخیص انواع خاص سرطان می‌توان از لاپاروسکوپی استفاده کرد. برای نمونه‌برداری از بافت سرطانی مشکوک، لاپاروسکوپی انجام می‌شود، بنابراین می‌توان بافت سرطانی را به آزمایشگاه فرستاد. به این روش بیوپسی نیز گفته می‌شود.
سرطان‌هایی که با لاپاراسکوپی تشخیص داده می‌شوند عبارتند از:
- سرطان کبد
- سرطان پانکراس
- سرطان تخمدان
- سرطان مجرای صفراوی
- سرطان کیسه صفرا
استفاده از لاپاراسکوپی برای درمان بیماری
می‌توان برای درمان تعدادی از بیماری‌های مختلف از جراحی لاپاراسکوپی استفاده کرد، این موارد عبارتند از:
- انجام جراحی لاغری
- برداشتن آپاندیس ملتهب – در شرایط تورم آپاندیس که خطر ترکیدن آپاندیس زیاد است.
- ترمیم فتق‌ها – مانند فتق‌های موجود در کشاله ران
- برداشتن بخشی از روده – برای درمان بیماری‌های گوارشی مانند بیماری کرون (التهاب مزمن بخش زیرین روده) یا دیورتیکول که با دارو قابل‌درمان نیست.
- ترمیم زخم معده در حال خونریزی یا در حال گسترش
- برداشتن کیسه صفرا –برای درمان سنگ کیسه صفرا
- درمان حاملگی خارج از رحم – معمولاً برای جلوگیری از آسیب به لوله‌های فالوپ خارج کردن جنین ضروری است.
- برداشتن تمام یا قسمتی از اندام مبتلابه سرطان – مانند تخمدان، پروستات، کبد، روده بزرگ، کلیه یا مثانه
- خارج کردن فیبرم
- برداشتن رحم (زهدان‌برداری) – گاهی اوقات برای درمان بیماری التهابی لگن (PID)، اندومتریوزیس، پریودهای سخت یا پریودهای دردناک از لاپاراسکوپی استفاده می‌شود.
