کبد چرب یعنی شما در کبدتان چربی اضافی دارید که در اصطلاح پزشکی به آن استحاله چربی در کبد نیز گفته میشود. تغذیه نامناسب، چاقی، مصرف الکل و برخی عوامل دیگر موجب ایجاد کبد چرب میشوند. اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، ممکن است وقت آن رسیده باشد که به درمان کبد چرب با جراحی لاغری فکر کنید. باید بدانید که جراحی لاغری تنها به منظور کاهش وزن انجام نمیگیرد. مهمترین مزیت جراحی لاغری، بهبود سلامت عمومی و کیفیت زندگی است. افرادی که مبتلا به دیابت، کبد چرب، فشار خون بالا، آپنه خواب، چربی خون بالا، آرتروز، سوزش معده و… هستند، پس از کاهش وزن میتوانند بهبود یابند، بهطوریکه حتی ممکن است دیگر نیازی به استفاده از دارو نداشته باشند.
در این مقاله ضمن بررسی انواع، عوامل و عوارض کبد چرب، به تشریح نحوه درمان کبد چرب با جراحی لاغری پرداخته میشود.
انواع کبد چرب کدامند؟
به طور کلی دو نوع کبد چرب وجود دارد:
- کبد چرب غیرالکلی
- کبد چرب الکلی
در ادامه به تشریح هر دو نوع و زیرشاخههای آنها میپردازیم.
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
دو نوع کبد چرب غیرالکلی وجود دارند:
کبد چرب ساده
این بدان معناست که در کبدتان چربی دارید اما ممکن است هیچ التهابی در کبدتان وجود نداشته باشد یا سلولهای کبدتان آسیب نبینند. این بیماری معمولاً بدتر نمیشود و مشکلی برای کبدتان ایجاد نمیکند. اکثر افراد مبتلابه بیماری کبد چرب غیرالکلی صرفاً دارای کبد چرب هستند.
استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH)
این بیماری بسیار خطرناکتر از بیماری کبد چرب ساده است. استئاتوهپاتیت غیرالکلی به معنای وجود التهاب در کبدتان است. التهاب و آسیب به سلولهای کبدیتان به دلیل ابتلا به استئاتوهپاتیت غیرالکلی منجر به مشکلات جدی مانند تصلب بافتها و سیروز میشود که گونههایی از زخم کبد و سرطان کبد به شمار میروند. در حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلابه بیماری کبد چرب غیرالکلی، به استئاتوهپاتیت غیرالکلی مبتلا هستند.
بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
بیماری کبد چرب الکلی قابلپیشگیری است. معمولاً این بیماری با قطع مصرف الکل بهبود پیدا میکند. اگر به مصرف نوشیدنیهای الکلی ادامه دهید، کبد چرب الکلی مشکلات جدی ایجاد میکند. این موارد عبارتند از:
- بزرگ شدن کبد: بزرگ شدن کبد همیشه علائم ندارد اما ممکن است در سمت راست بالای شکمتان احساس درد یا ناخوشی داشته باشید.
- هپاتیت الکلی: هپاتیت الکلی بهمنزله تورم در کبد است که باعث تب، تهوع، استفراغ، شکمدرد و یرقان (رنگ پوست و چشم مایل به زرد) میشود.
- سیروز الکلی: سیروز الکلی به معنای انباشت زخم در کبد یا بافت سرطانی است.
سیروز کبدی دارای علائمی مشابه با هپاتیت کبدی بهاضافه علائم زیر است:
تجمع مایعات زیاد در شکمتان (پزشک آن را استسقاء شکم مینامد). فشارخون بالا در کبد. خونریزی در داخل بدن. پریشانی و تغییر در رفتار. بزرگ شدن طحال. نارسایی کبد که میتواند مرگبار باشد.
معمولاً در وهله اول فرد به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا میشود. این بیماری میتواند تشدید شده و به هپاتیت الکلی تبدیل شود. در طول زمان، این بیماری به سیروز الکلی تبدیل میشود.
اگر زیاد الکل مصرف میکنید، با پزشکتان صحبت کنید. این مسئله محرمانه باقی میماند و پزشک میتواند به شما کمک کند تا عادت به نوشیدنتان را کنترل کنید تا سلامت بمانید.
علائم کبد چرب چیست؟
معمولاً کبد چرب غیرالکلی و کبد چرب الکلی هیچ علامتی ندارد. بعضی از افراد علائمی مانند خستگی یا درد در سمت راست بالای شکم، یعنی جایی که کبد قرار دارد را تجربه میکنند. اگر به استئاتوهپاتیت غیرالکلی یا سیروز مبتلا هستید، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- شکم متورم
- عروق خونی متورم در زیرپوست
- سینههای بزرگتر از حد عادی در مردان
- کف دست قرمز
- رنگ پوست و چشمهای متمایل به زرد که یرقان نامیده میشود
علل کبد چرب
علت ابتلا به کبد چرب الکلی مصرف زیاد الکل است. اگر زیاد الکل مینوشید و دارای ویژگیهای زیر هستید، احتمالاً به این بیماری مبتلا میشوید:
- چاق باشید
- دچار سوءتغذیه باشید
- اگر به هپاتیت ویروسی مزمن علیالخصوص هپاتیت سی مبتلا باشید
- ژنهایی داشته باشید که احتمال ابتلای شما به این بیماری را افزایش میدهند
- مرد سیاهپوست یا اسپانیاییتبار باشید
- هر چه سنتان بیشتر باشد احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر است
هنوز مشخص نیست که چرا بعضی از افراد مبتلابه کبد چرب غیرالکلی صرفاً بیماری کبد چرب ساده دارند و بعضی دیگر به استئاتوهپاتیت غیرالکلی مبتلا میشوند. یکی از این دلایل ژنها هستند. اگر دارای ویژگیهای زیر باشید، احتمال ابتلا به کبد چرب غیرالکلی یا استئاتوهپاتیت غیرالکلی بیشتر است:
عوامل خطر
- اضافهوزن داشته باشید یا چاق باشید
- بدن شما آنطور که باید به انسولین واکنش نشان ندهد (که مقاومت به انسولین نامیده میشود) یا به دیابت نوع ۲ مبتلا باشید
- دارای سطح بالای تری گلیسیرید یا کلسترول بد (LDL) یا سطح پایین کلسترول خوب (HDL) باشید
- سنتان بالا باشد
- به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشید
- به وقفه تنفسی در خواب مبتلا باشید
- تیروئیدتان کمکار باشد (پزشکان آن را کمکاری تیروئید مینامند)
- غده هیپوفیزتان کمکار باشد (به آن کمکاری هیپوفیز گفته میشود)
- دچار سوءتغذیه باشید
- بهسرعت وزن کم کرده باشید
- در معرض مواد شیمیایی و سمی خاصی قرار داشته باشید
- دچار سندروم متابولیک باشید
سندروم متابولیک ترکیبی از شرایطی است که احتمال ابتلای شما به دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی را افزایش میدهد. اگر به سندروم متابولیک مبتلا هستید، احتمالاً دارای ویژگیهای زیر هستید:
- دور کمر پهن
- تری گلیسیرید یا کلسترول LDL بالا
- کلسترول HDL (خوب) پایین
- فشارخون بالا
- قند خون بالا
همچنین دلایل کمتر متداولی برای ابتلا به استئاتوهپاتیت غیرالکلی یا کبد چرب غیرالکلی وجود دارد. این دلایل عبارتند از:
- شرایط پزشکی که بر نحوه ذخیره چربی یا استفاده بدن شما از چربی تأثیر میگذارد.
- ابتلا به هپاتیت سی و دیگر عفونتها
- کاهش وزن سریع
- مصرف بعضی از داروها مانند گلوکوکورتیکوئیدها، متوترکسات (روماترکس، ترکسال)، استروژن مصنوعی، تاموکسیفن (نولوادکس، سولتاموکس)
- برداشتن کیسه صفرا: بعضی از افراد که عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا را انجام میدهند بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب غیرالکلی قرار دارند
درمان کبد چرب با جراحی لاغری
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) به عنوان یک بیماری جدی کبدی شناخته میشود. این بیماری از کبد چرب ساده به کبد چرب پیشرفته (NASH) آغاز و به فیبروز، سیروز و در نهایت نارسایی کبدی و نیاز به پیوند کبد منجر میشود.
بیماریهایی چون NAFLD و NASH با چاقی، سندروم متابولیک و دیابت نوع 2 (T2D) ارتباط نزدیکی دارند. هورمونهای گوارشی، بهویژه گلوکاگون پپتید 1 (GLP-1)، در بروز کبد چرب غیرالکلی نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب با کاهش وزن، موجب بهبود علائم سندروم متابولیک و دیابت نوع 2 میشود. دادههای اخیر تاثیرات قابل توجهی از جراحی چاقی بر GLP-1 و سایر هورمونهای گوارشی و همچنین اختلالات مهم متابولیک چربی و التهابی در فیزیوپاتولوژی کبد چرب نشان دادهاند. بنابراین، جراحی لاغری تغییرات کبدی ناشی از بیماری را در بیماران مبتلا به NAFLD و NASH معکوس میکند.
تاثیر جراحی لاغری بر سیروز کبدی
5 درصد از افراد مبتلا به کبد چرب به سیروز مبتلا خواهند شد و نیاز به پیوند کبد دارند. پزشکان برای درمان کبد چرب مصرف مکملهای ویتامین E و رژیم غذایی را تجویز میکنند. این درمانها در بیماران مبتلا به چاقی تاثیر چندانی ندارند و وضعیت کبد روز به روز وخیمتر میشود. از این رو جراحی لاغری علاوه بر بهبود سلامتی عمومی و کاهش وزن پایدار، باعث درمان موثر کبد چرب میشود.
تاثیر جراحی لاغری بر فیبروز کبدی
در ارتباط با درمان کبد چرب با جراحی لاغری در نظر داشته باشید که چاقی ارتباط مستقیمی با تجمع چربی در کبد دارد. از این رو تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب امری محتمل و اجتناب ناپذیر است. تجمع چربی نه تنها اندازه کبد را بزرگ میکند، بلکه مقاومت کبد به انسولین را افزایش داده و به بیماری دیابت منجر میشود. با کاهش وزن، چربی کبد نیز کاهش مییابد، حساسیت به انسولین بهبود و دیابت کنترل میشود. به طور معمول تجمع چربی در کبد به مدت طولانی باعث التهاب مزمن شده و به سلولهای کبدی آسیب میرساند. این عارضه در نهایت به ایجاد بافت اسکار در کبد و فیبروز منجر میگردد.
افرادی که به فیبروز مبتلا میشوند، به دلیل بروز اختلال در عملکرد کبد و نارسایی کبدی، طول عمر کوتاهی دارند. طبق آمار، جراحی لاغری تا 95 درصد در درمان کبد چرب موثر بوده است. علاوه بر این جراحی چاقی از پیشرفت بافت اسکار در کبد جلوگیری کرده و در 55 درصد از بیماران، فیبروز را معکوس میکند. از این رو تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب بسیار مثبت بوده و یک درمان موثر محسوب میشود. در نتیجه درمان کبد چرب با جراحی لاغری بسیار محتمل است.
تجمع چربی نه تنها اندازه کبد را بزرگ میکند، بلکه مقاومت کبد به انسولین را افزایش داده و به بیماری دیابت منجر میشود.
کدام عمل جراحی لاغری برای درمان کبد چرب موثر است؟
NAFLD یک بیماری شایع است که با تجمع چربی در کبد افراد غیر الکلی بروز میکند. NAFLD یا کبد چرب غیرالکلی طیف وسیعی از آسیبهای کبدی، از استئاتوز ساده (چربی کبد) تا التهاب کبد (استئاتوهپاتیت غیرالکلی، NASH) و شرایط حادتر، فیبروز و حتی سیروز را در بر میگیرد. چاقی یکی از عوامل بروز NAFLD است و کاهش وزن یک استراتژی درمانی قابل توجه محسوب میشود. جراحی لاغری علاوه بر اینکه باعث کاهش وزن به صورت طولانی مدت میشود، نتایج امیدوارکنندهای در بهبود عارضه کبد چرب به دنبال دارد. عمل جراحی بایپس معده و اسلیو معده ( اسلیو گاسترکتومی)، دو نوع از رایجترین روشهای درمان چاقی هستند. هر دو این عملها را میتوان به صورت لاپاراسکوپی از طریق برشهای کوچک انجام داد. در کلینیک اسلیم بیوتی نیز این جراحیها به روش لاپاراسکوپی انجام میشوند.
درمان کبد چرب با عمل بای پس
در عمل بای پس، یک کیسه کوچک در قسمت بالای معده ایجاد میشود. این کیسه مستقیما به روده کوچک متصل شده است. از این رو، غذایی که از طریق مری به کیسه وارد میشود به روده کوچک هدایت میگردد. در واقع با این کار معده دور زده میشود، به همین دلیل به آن بایپس معده میگویند. این عمل از حجم غذای مصرفی میکاهد و بر نحوه متابولیسم بدن تاثیر میگذارد. در نتیجه باعث کاهش چربی بدن و چربی کبد میشود و اینگونه درمان کبد چرب با جراحی بای پس اتفاق میافتد.
تاثیر اسلیو بر کبد چرب
در این روش، معده به دو بخش تقسیم و بخش بزرگتر (80 درصد معده) برداشته میشود. باقیمانده کیسه معده به شکل و اندازه یک موز کوچک است و دیگر قادر به ذخیره بخشهای زیادی از غذا نیست. این روش نسبت به بایپس معده، تاثیر کمتری بر متابولیسم بدن دارد.
تاثیر عمل مینی بای پس بر کبد چرب
عمل مینی بای پس معده یک روش جراحی برای کاهش وزن است که در آن ابعاد معده کاهش یافته و روده کوچک به دو بخش تقسیم میشود. این تغییرات باعث میشود فرد کالری کمتر و مواد مغذی بیشتری جذب کند. عمل مینی بای پس برای درمان کبد چرب غیر الکلی بسیار موثر است. این بیماری می تواند منجر به التهاب و آسیب کبدی شود. در یک مطالعه که در مجله JAMA منتشر شد، محققان دریافتند که تاثیر عمل مینی بای پس بر کبد چرب به درمان بیش از 85 درصد از افراد مبتلا کمک کرده است.
خطرات زندگی با کبد چرب
همانطور که اشاره شد بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی از شایعترین علل بیماری مزمن کبد در سراسر جهان است. درمان کبد چرب تنها با کم کردن وزن و کاهش مقاومت به انسولین امکانپذیر است. تغییر سبک زندگی درمانی موقتی برای چاقی محسوب میشود. این درحالیست که کاهش وزن پایدار تنها با جراحی لاغری حاصل خواهد شد.
در حال حاضر، سازمان بهداشت جهانی تخمین میزند که بیش از 1 میلیارد نفر در سراسر جهان اضافه وزن دارند که حداقل 300 میلیون نفر از آنها دچار چاقی هستند. شیوع بیماری کبد چرب غیرالکلی در افراد چاق مفرط، میتواند از 75 تا 100 درصد متغیر باشد. این بیماری را میتوان یکی از شایعترین انواع بیماریهای کبدی در سراسر جهان دانست. علاوه بر ایت سندروم متابولیک و مقاومت به انسولین با چاقی مرتبط هستند. در حال حاضر، هیچ راهکار غیرتهاجمی تاییدشدهای برای تشخیص بیماری کبد چرب پیشرفته یا NASH وجود ندارد. تشخیص این بیماری همچنان بر اساس نمونهبرداری از کبد (بیوپسی) انجام میشود. مشخصهی آن تجمع چربی در کبد، التهاب بخشی از کبد و بزرگ شدن غیرطبیعی سلولهای کبدی است.
مطالعات انجام شده در باب تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب
در رابطه با درمان کبد چرب با جراحی لاغری، محققان دریافتند که بیماران مبتلا به چاقی و بیماری کبد چرب پیشرفته که تحت عمل جراحی لاغری قرار گرفتند، تا حد زیادی بیماری کبدی آنها بهبود یافته است. از این رو تاثیر جراحی لاغری بر درمان کبد چرب غیر قابل انکار است و تا حد زیادی خطر ابتلا به عوارض بیماریهای کبدی و بیماریهای جدی قلبی عروقی را در مقایسه با بیمارانی که جراحی نکردهاند، به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
جراحی لاغری با کاهش اندازه معده و تغییر نحوه جذب غذا، میزان کالری دریافتی را کاهش میدهد. این امر علاوه بر این که باعث کاهش وزن میشود، به بهبود بیماریهای کبدی کمک میکند. کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون از عوارض بیماری کبد چرب هستند که با جراحی لاغری قابل درمان خواهند بود.
بیش از 75 درصد از افراد چاق به بیماری کبد چرب مبتلا هستند. طبق تحقیقات، درمان کبد چرب با جراحی لاغری بسیار محتمل است.
تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب در مقایسه با کاهش وزن با رژیم غذایی و ورزش
تاثیر جراحی لاغری بر کبد چرب به مراتب بیشتر از کاهش وزن با تغییر شیوه زندگی است. ارتباط بین کبد چرب غیرالکلی و چاقی، کاهش وزن را به یک استراتژی درمانی منطقی برای این بیماران تبدیل میکند. کاهش وزن، فواید قابل ملاحظهای به همراه دارد، اما اکثر بیماران با رژیم غذایی و ورزش نمیتوانند به کاهش معناداری در شاخص توده بدنی (BMI) دست یابند. جراحی چاقی تنها روش قابل اعتماد برای کاهش وزن در افراد با چاقی شدید است. از این رو جراحی چاقی معتبرترین راهکار برای درمان کبد چرب و عارضههای مرتبط به آن است.
جمع بندی
در این مقاله، به بررسی فیزیوپاتولوژی NAFLD و NASH و درمان کبد چرب با جراحی لاغری پرداختیم. همچنین تاثیر جراحی لاغری بر سلامت کبد را مورد بررسی قرار دادیم. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) به عنوان یک مسئله جدی کبدی شناخته میشود که با چاقی و سندروم متابولیک ارتباط دارد. درمان NAFLD با کاهش وزن و کنترل مقاومت به انسولین امکانپذیر خواهد بود، اما کاهش وزن پایدار به وسیله رژیم غذایی و ورزش برای بسیاری از بیماران دشوار است.
جراحی چاقی یک راهحل موثر برای کاهش وزن به خصوص در افراد با چاقی شدید است. این جراحی نه تنها به بهبود علائم سندروم متابولیک و دیابت کمک میکند، آثار امیدوارکننده در بهبود NAFLD در پی دارد. در نهایت، جراحی چاقی به عنوان یک گزینه موثر برای بهبود سلامت عمومی، کاهش وزن و درمان کبد چرب در افراد چاق شناخته میشود.
در کلینیک اسلیم بیوتی تمامی جراحیهای لاغری استاندارد توسط دو پزشک متخصص توانمند (آقای دکتر سعید سینا و آقای دکتر ماهر کردی) که سابقه هزاران جراحی موفق را دارند انجام میشود. حضور دو پزشک متخصص و باتجربه در حین عمل درصد موفقیت جراحیها را بسیار بالا برده است.
همچنین شما میتوانید به کلینیک اسلیم بیوتی در دو شهر کرج و تهران جهت مشاوره رایگان مراجعه نمایید. درضمن پرداخت هزینه جراحی لاغری و جراحیهای زیبایی در کلینیک اسلیم بیوتی به صورت تمام قسط میباشد.
جهت دریافت مشاوره رایگان با شماره ۰۹۰۳۴۲۴۳۹۷۱ و 02191015552 تماس بگیرید.