پیش از جراحی بای پس معده، در وهله اول شما باید برای عمل آماده شوید و خطرات و مزایای آن را درک کنید. همچنین باید از رژیم جراحی بای پس معده و دیگر شرایط مورد نیاز آگاه باشید. بهطورمعمول، بزرگسالان واجد شرایط این عمل جراحی بیش از 45 کیلوگرم اضافهوزن دارند یا شاخص توده بدنی (BMI) آنها بالای ۳۵ است.
به گفته انجمن جراحی متابولیک و باریاتریک آمریکا (ASMBS) اگر شاخص توده بدنیتان بین ۳۰ تا ۳۵ باشد و سلامتتان به خاطر وزنتان در معرض خطر باشد و تغییر در سبک زندگیتان به کاهش وزن منجر نشده باشد، شما کاندید مناسب جراحی بای پس هستید. همچنین برای اینکه مورد مناسبی برای عمل بای پس باشید، باید عادت غذایی خود را تغییر دهید. عادات غذایی مناسب باعث اثرات مثبت و مادامالعمر عمل میشود.
قبل از جراحی باید رژیم غذایی جراحی بای پس را برنامهریزی کنید و هم قبل و هم بعد از عمل آن را رعایت کنید. هدف رژیم غذایی قبل از عمل بای پس، کاهش میزان چربی داخل و اطراف کبدتان است. این امر عوارض در طی عمل را کاهش میدهد.
بعد از جراحی، پزشکتان دستورالعملهای عمومی رژیم جراحی بای پس را برایتان تعیین خواهد کرد. معمولاً رژیم غذایی بعد از عمل بای پس شامل چند مرحله هفتگی است. این رژیم به بهبودیتان کمک میکند، نیازهای معده کوچکتر فعلیتان را برطرف میکند و به کسب عادات غذایی سالمتر نیز کمک میکند.
رژیم قبل از عمل بای پس معده
کاهش وزن پیش از جراحی باعث کاهش میزان چربی درون و پیرامون کبد و شکمتان میشود. این امر به شما کمک می کند بهجای جراحی باز، جراحی لاپاراسکوپی انجام دهید. جراحی لاپاراسکوپی کمتهاجمی است، زمان بهبودی کوتاهتری داشته و انجام آن آسانتر است (درمورد لاپاراسکوپی و متخصص لاپاراسکوپی بیشتر بدانید).
کاهش وزن پیش از جراحی نهتنها باعث ایمن شدن عمل شما میشود بلکه در یادگیری شیوههای جدید غذا خوردن به شما کمک میکند.
احتمالاً پزشک با کمک متخصص تغذیه مجاز، رژیم قبل از عمل بای پس معده و هدف کاهش وزن پیش از عملتان را تعیین خواهد کرد.
بهمحض تائید انجام عمل، این بخش از رژیم عمل بای پس و برنامه غذاییتان شروع میشود. اگر به حد کافی وزن کم نکنید، انجام عمل به تعویق میافتد یا لغو میشود. به همین دلیل باید هر چه سریعتر رژیم غذاییتان را شروع کنید.
دستورالعملها
دستورالعملهای رژیم عمل بای پس برای هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت خواهند بود، اما شامل موارد زیر هستند:
- چربیهای اشباعشده ازجمله محصولات لبنی کامل، گوشت چرب و غذاهای سرخشده را حذف کرده و یا مصرف آنها را کاهش دهید.
- غذاهای سرشار از کربوهیدرات مانند دسرهای قندی، پاستا، سیبزمینی، نان و محصولات بر پایه نان را حذف کرده و یا مصرف آنها را کاهش دهید.
- نوشیدنیهای دارای قند زیاد مانند آبمیوه و سودا را حذف کنید.
- سعی کنید لقمههای کوچکتری داشته باشید.
- از پرخوری اجتناب کنید.
- سیگار نکشید.
- از مصرف موادی که پزشکتان توصیه نمیکند دوریکنید.
- از مصرف نوشیدنیهای الکلی اجتناب کنید.
- همراه با وعدههای غذایی خود نوشیدنی مصرف نکنید.
- روزانه مولتیویتامین مصرف کنید.
- شیک پروتئینی و یا پودر پروتئین مصرف کنید.
باید چه غذایی بخورم؟
رژیم غذایی قبل از عمل بای پس عمدتاً شامل شیک پروتئینی و دیگر غذاهای سرشار از پروتئین و کمکالری است که هضمشان آسان است.
پروتئین بافت ماهیچهای را تقویت و از آن حفاظت میکند. این امر به بدنتان کمک میکند تا برای تجدید نیرو، بهجای ماهیچه چربیها را بسوزاند. همچنین پروتئین قدرت بدنیتان را حفظ کرده و میتواند بهبود را سرعت بخشد.
با نزدیک شدن به تاریخ جراحی، لازم است تا از رژیم عمدتاً مایع و یا صرفاً مایع پیروی کنید. بر اساس وزن و سلامت کلیتان، ممکن است پزشک به شما اجازه دهد تا در طول این مدت بعضی از مواد سفت را بخورید. این موارد عبارتند از ماهی، غلات گرم آب پز و یا تخممرغ آبپز.
قبل از عمل، از متخصص بیهوشی درباره بایدها و نبایدهای پیش از عمل سؤال بپرسید. این توصیهها بسته به شرایطتان متفاوت هستند. برای مثال، ممکن است پزشکتان از شما بخواهد تا ۲ ساعت پیش از عمل مایعات سرشار از کربوهیدرات بنوشید.
بعد از عمل بای پس معده چی بخوریم؟
رژیم غذایی بعد از جراحی چندین مرحله دارد. اینکه هر مرحله چقدر طول میکشد و آنچه میتوانید بخورید و بیاشامید توسط پزشک و یا متخصص تغذیهتان تعیین خواهد شد.
در تمام مراحل بر اهمیت کنترل اندازه وعدههای غذاییتان رژیم جراحی بای پس تأکید میشود. این عادت به شما کمک خواهد کرد تا به کاهش وزن ادامه دهید و برای نحوه غذا خوردنتان در بقیه عمرتان شمارا آماده میسازد.
مرحله ۱: رژیم غذایی مایعات
در طول اولین مرحله از رژیم غذایی بعد از بای پس معده، هدف از جذب مواد مغذی بهبودی بدنتان پس از عمل است. رژیم غذایی به شما کمک میکند تا از عوارض پس از عمل در امان باشید.
برای چند روز اول، شما فقط اجازه دارید هر بار چند جرعه مایعات شفاف بنوشید. این امر به بهبودی معدهتان کمک میکند چراکه دیگر به دلیل مصرف غذا کش نمیآید.
بعد از مصرف مایعات شفاف، رفتهرفته میتوانید مایعات دیگر ازجمله موارد زیر را مصرف کنید:
- قهوه و چای بدون کافئین
- شیر بدون چربی
- سوپ رقیق و آبکی
- آبمیوه شیرین نشده
- ژلاتین بدون قند
- بستنی میوهای بدون قند
مرحله ۲: مواد غذایی پوره شده
وقتی پزشکتان تشخیص داد آماده هستید، میتوانید به سراغ مرحله ۲ رژیم بعد از جراحی بای پس یعنی رژیم پوره خوری بروید. مرحله 2 شامل غذاهای پوره شده است که قوام زیاد و پودینگ مانندی دارند. میتوان بسیاری از غذاها را در خانه با غذا ساز، مخلوطکن و یا دستگاههای دیگر پوره کرد.
ادویه تند باعث تحریک معده میشود؛ بنابراین نه علاوه بر رژیم جراحی بای پس بعد از بسیاری از عمل های دیگر اصلاً آنها را مصرف نکنید و یا هر بار یکی از آنها را امتحان کنید. از مصرف میوهها و سبزیهایی که دانههای زیادی دارند مانند توتفرنگی و کیوی اجتناب کنید. همچنین از مصرف مواد غذایی بیشازحد الیافی مانند بروکلی و گلکلم که بهراحتی هضم نمیشوند اجتناب کنید. در عوض مواد غذایی راحت هضم مانند موارد زیر را انتخاب کنید:
میوه جات
پوره سیب، موز، میوههای کنسرو شده، هلو، زردآلو، گلابی، آناناس، خربزه
سبزی ها
اسفناج، هویج، کدو مسما، لوبیا سبز
پروتئین
ماست، پنیر محلی، پنیر ریکاتو، گوشت گاو، مرغ، بوقلمون، ماهی سفید (کاد، تیلاپیا، هادوک)، تخممرغ خاگینه
غذاهای نرم مرحله ۱ (که حاوی مواد جامد نیستند) و آبمیوههای سبزیجات نیز گزینههای مناسبی هستند. بااینحال، در این مرحله از رژیم جراحی بای پس نباید با وعدههای غذایی خود مایعات بنوشید.
مرحله ۳: رژیم غذایی نرم
احتمالاً برای چند هفته بهجز مواد غذایی پوره شده چیزی نمیخورید. زمانی که پزشکتان تشخیص داد که آمادهاید، میتوانید غذاهای نرم با جویدن ساده را در رژیم غذاییتان بگنجانید. این غذاها عبارتند از:
- تخممرغ آب پز عسلی
- گوشت چرخکرده
- ماهی سفید پختهشده یا بخارپز
- میوههای کنسرو شده مانند هلو یا گلابی
خوردن لقمههای کوچک اهمیت زیادی دارد. هر بار کمی بخورید و کنترل لقمه را تمرین کنید.
مرحله ۴: تثبیت
مرحله ۴ رژیم غذایی بای پس معده شامل مصرف مجدد مواد غذایی جامد است. معمولاً حدود ۲ ماه بعد از عمل جراحی میتوان این مواد غذایی را مصرف کرد.
ازآنجاییکه معده شما خیلی کوچکتر شده است، هنوز هم باید غذایتان را چند بخش کنید و یا غذایتان را به لقمههای کوچک تقسیم کنید. تکههای بزرگ غذا باعث انسداد میشوند که منجر به درد، تهوع و استفراغ میشود.
در این مرحله ار رژیم جراحی بای پس بهآرامی مصرف غذاهای جدید را شروع کنید. به این طریق بهآسانی میتوانید ببینید که معدهتان تحمل چه چیزی را دارد و باید از مصرف چه چیزی اجتناب کنید. هر غذایی که باعث ناراحتی معده، استفراغ و یا تهوع میشود را حذف کنید.
غذاها و نوشیدنیهای که باید در مرحله ۴ از مصرف آنها پرهیز کنید هنوز هم نباید بعضی از غذاها و نوشیدنیهای خاص مانند مواد دیرهضم را امتحان کنید. این موارد عبارتند از:
- سبزیجات فیبری یا رشتهای مانند نخودفرنگی
- ذرت بوداده
- بلال
- نوشیدنیهای گازدار مانند سودا و آبمیوه گازدار
- گوشت سفت
- غذاهای سرخشده
- غذاهای ترد مانند چوبشور، گرانولا، دانه و میوه خشک
- نان و فراوردههای نانی ازجمله مافینها
حدود ۴ ماه پس از عمل بای پس میتوانید غذا خوردن معمول را ازسر بگیرید. بااینحال، هنوز هم کنترل اندازه لقمه حائز اهمیت است. رژیم غذاییتان باید حتماً شامل میوهها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی و کربوهیدراتهای سالم باشد. از غذاهای ناسالم با چربی، کربوهیدرات و کالری بالا اجتناب کنید. خوب غذا خوردن بدان معنا است که میتوانید از سلامتی مداوم بدون افزایش وزن لذت ببرید.
دستورالعملهای کلی رژیم پس از عمل بای پس
در تمام طول زندگیتان دستورالعملهای رژیم غذایی بعد از عمل بای پس به کارتان خواهند آمد. این دستورالعملها عبارتند از:
- آهسته بخورید و بنوشید
- سعی کنید اندازه لقمهها را کنترل کنید
- به بدن خود توجه کنید و اگر نمیتوانید غذایی مانند غذای تند یا سرخشده را تحملکنید، آن را نخورید.
- از مصرف غذاهای پرچرب و مواد غذایی قندی پرهیز کنید.
- بین وعدههای غذایی از نوشیدنیها لذت ببرید، اما در طول وعدههای غذایی نوشیدنی مصرف نکنید.
- هرروز بهاندازه کافی بنوشید تا دچار کمآبی نشوید.
- هر بار فقط تکهای کوچک بخورید و هر تکه را کاملاً بجوید.
- بنا به توصیه پزشک از ویتامینها استفاده کنید.
تغییرات سبک زندگی پس از عمل بای پس
ممکن است برای شروع یا ازسرگیری برنامه ورزشی شوق داشته باشید. بعد از جراحی باید اجازه دهید بدنتان التیام پیدا کند. زیاد به خود فشار نیاورید.
برای ماه اول ورزشهای کم اثر گزینه خوبی هستند. این ورزشها شامل پیادهروی و شنا هستند. همچنین میتوانید از تمرینات ساده یوگا، حرکات کششی و تمرینهای تنفس عمیق نیز بهره ببرید. در طول چند ماه بعد، میتوانید بهآرامی تمرینات قدرتی و کاردیو را انجام دهید. به جنبوجوش و ورزش نیز فکر کنید. تغییرات ساده در سبک زندگی ازجمله موارد زیر، محرک تناسباندام هستند:
- بهجای اینکه سوار اتوبوس شوید، پیادهروی کنید
- ماشینتان را دورتر از مقصد پارک کنید
- بهجای آسانسور از پلهها استفاده کنید
برای اطلاعات بیشتر، راهنمای جامع ورزش پس از جراحی لاغری را بخوانید.
عوارض احتمالی عمل
پیروی از رژیم غذایی مناسب قبل و بعد از عمل جراحی به شما کمک میکند تا از عوارضی مانند کمآبی، تهوع و یبوست دوریکنید.
انسداد
گاهی اوقات مجرای ارتباطی میان معده و روده باریک میشود. حتی اگر مراقب تغذیهتان باشید ممکن است این اتفاق رخ دهد. اگر برای بیش از دو روز دچار تهوع، استفراغ و یا معده درد شدید، به پزشکتان اطلاع دهید. همه اینها علائم انسداد احتمالی هستند.
سندرم دامپینگ
کنترل اندازه لقمه، خوردن و نوشیدن آرام و پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و پرقند به شما کمک میکند تا ازآنچه بهعنوان سندروم دامپینگ شناخته میشود، در امان بمانید. درصورتیکه غذاها یا نوشیدنیها خیلی سریع و یا خیلی زیاد وارد روده کوچکتان شوند، سندروم دامپینگ رخ میدهد.
خوردن و نوشیدن همزمان باعث سندروم دامپینگ میشود زیرا میزان جذب افزایش پیدا میکند. احتمال بروز سندرم دامپینگ در هر مرحلهای از رژیم غذایی پس از جراحی وجود دارد. علائم این سندروم عبارتند از:
- تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- اسهال
برای اجتناب از سندروم دامپینگ، این قانون خوب وجود دارد که برای خوردن هر وعدهغذایی حداقل نیم ساعت زمان صرف کنید. غذاهای کمچرب و بدون قند را انتخاب کنید. پیش از نوشیدن مایعات ۳۰ تا ۴۵ دقیقه صبر کنید و همیشه مایعات را جرعهجرعه بنوشید.
بعد از عمل ممکن است عوارض سادهتری مانند بوی بد دهان نیز برای شما پیش بیاید. در مقالهای جداگانه به طور مفصل علت بوی بد دهان پس از جراحی لاغری را بررسی کردهایم.
نتیجهگیری
جراحی بای پس معده میتواند نقطه شروع جدیدی بهسوی سلامت و تناسباندامتان باشد. پیروی از رژیم غذایی توصیهشده برای قبل و بعد از عمل بای پس تأثیر زیادی بر موفقیت شما خواهد داشت. رژیم غذایی مناسب از شما در مقابل عوارض جراحی محافظت میکند و به شما یاد میدهد که تا آخر عمر چگونه خوب بخورید و خوب بنوشید